Cieszyn i Czeski Cieszyn Europejską Stolicą Kultury? To świetny pomysł!

Cieszyn i Czeski Cieszyn_Europejskie miasto kultury_NovinkaPL

Cieszyn i Czeski Cieszyn chcą zostać Europejską Stolicą Kultury | fot. materiał prasowy

Na wielkiej mapie świata można znaleźć miliony nazw miast, miasteczek czy osad. Wśród nich są takie, których mieszkańcy są zadowoleni z życia, ale i takie, w których ludzie wciąż skarżą się na rzeczywistość. W jednych władza jest zaradna, w drugich zupełnie nieudolna.

Czasem dzięki wielowiekowej historii doczekują się dwuzdaniowej wzmianki w Wikipedii, czasem figurują tylko w rubrykach kryminalnych lokalnych gazet. Zdarza się, że podarują światu jakąś osobistość: znanego sportowca, artystę czy naukowca, a potem grzeją się w jej sławie. Istnieją jednak miasta odrębne: niepowtarzalne, magiczne, legendarne. Takie, o których się mówi, do których planuje się wyjazd, z którymi wiąże się plany na życie lub choćby jednorazową przygodę. Na czym polega ich wyjątkowość?

Niewątpliwie najważniejszą determinantą jest historia. Nią jednak teraz zajmować się nie będziemy, zostawiając jej badanie fachowcom. Nas interesuje coś innego, mianowicie, jak doprowadzić do tego, by nasze miasto zasiliło to elitarne grono.

Sądzimy, że jest to możliwe. Przede wszystkim potrzebny jest pomysł, idea, którą przy wsparciu władz i elity realizowaliby wszyscy mieszkańcy. Nadszedł moment odpowiedzi na kluczowe pytanie: Jak będzie wyglądać nasze miasto za dziesięć czy dwadzieścia lat?

Nie zdecydowalibyśmy się na napisanie tego tekstu, nie wierząc w to, że Cieszyn, zarówno polski, jak i czeski, zasługują na miano miasta wyjątkowego. Drogi do celu są różne. Można stawiać na rozwój przemysłu, handlu, biznesu, turystyki czy kultury. Na przestrzeni dekad Cieszyn próbował wszystkich tych sposobów. W żadnym przypadku nie wykazano się jednak konsekwencją. Projekty były zarzucane, przerywane w połowie lub na samym początku. Nie ulega wątpliwości, że podstawowymi walorami naszego miasta są sztuka, architektura, historia i tradycja oraz last but not least unikatowy nastrój, miejski klimat. Argumentem działającym na naszą korzyść jest również położenie nad rzeką Olzą, na granicy dwóch państw. To wszystko napędza się nawzajem, przydając miastu turystycznej atrakcyjności. Do sukcesu brakuje jedynie jasnej wizji, spajającej wszystkie te elementy w koherentną całość. Doszliśmy do wniosku, że tym, co może nam pomóc jest promocja idei Cieszyna, obu Cieszynów, jako Europejskiej Stolicy Kultury.

W 2015 roku tym prestiżowym mianem zostało wyróżnione między innymi czeskie Pilzno. W przyszłym roku otrzyma je Wrocław. Następną okazję Czesi będą mieć w 2027, Polacy natomiast rok później, w 2028. Przy odpowiedniej organizacji, dzięki połączonym siłom miast z obu stron Olzy – Cieszyna i Czeskiego Cieszyna, można pokusić się o złożenie dwóch wniosków. Czasu jest wciąż dużo, idea wymaga jednak zaangażowania i akceptacji władz, a przede wszystkim mieszkańców z dwu stron granicy. Chcielibyśmy, powtarzając za prezydentem Stanów Zjednoczonych, od razu wykrzyknąć: Yes, we can!, ale nie zrobimy tego, ponieważ nie czujemy się predestynowani do narzucania ludziom naszej woli. Niemniej chcielibyśmy poddać pod merytoryczną dyskusję pomysł, który według nas jest bardzo sensowny.

Już na początku lat dziewięćdziesiątych cieszyńscy politycy wspominali o kulturze i turystyce jako narzędziach rozwoju miasta i drodze do jego świetności. W obu Cieszynach funkcjonuje obok siebie ponad dziesięć instytucji kulturalnych finansowanych z budżetu państwa. Wniosek o przyznanie tytułu Europejskiej Stolicy Kultury z pewnością pomógłby w koordynacji ich działań. Niebagatelne znaczenie miałoby również uściślenie współpracy między Czechami i Polakami. Ujednolicenie działań, wspólne priorytety, jedność celu zbliżyłyby do siebie oba ośrodki i sprawiłoby, że Cieszyn, nie zatomizowany, lecz stanowiący całość, stałby się na nowo centrum obszaru wyznaczonego granicami dawnego Księstwa Cieszyńskiego. Miasto odzyskałoby status kulturalnej stolicy prowincji, otoczonej z każdej niemal strony wielkimi okręgami przemysłowymi, fabrykami i kombinatami. Sferyczny układ, z Zagłębiem Karwińsko-Ostrawskim, GOP-em czy Trzyńcem na zewnątrz i Cieszynem pośrodku, jest według nas nie przeszkodą, a szansą, świadczy bowiem o bogactwie naszego regionu. Zdynamizowanie i skoordynowanie działanie wzbudziłoby zainteresowanie miastami w okolicy, wspólne imprezy kulturalne stałyby się katalizatorem rozwoju zarówno turystyki, jak i handlu. Uważamy, że skorzystaliby na tym wszyscy.

Oczywiście mamy świadomość zagrożeń i niebezpieczeństw, na które z pewnością zwrócą uwagę krytycy pomysłu. Pamiętamy historię z Krakowa, gdzie zuchwale, bez jakichkolwiek konsultacji społecznych, grupa działaczy ogłosiła kandydaturę miasta jako gospodarza Zimowych Igrzysk Olimpijskich. Zanim zreflektowano się, że pomysł nie ma żadnego poparcia wśród mieszkańców, wydano setki tysięcy złotych na promocję, co nie było niczym innym jak wyrzuceniem publicznych pieniędzy w błoto. Wiemy, że środki publiczne należy dystrybuować roztropnie, sądzimy jednak, że w tym przypadku możliwe jest jawne działanie w tym zakresie.

Wierzymy w potencjał i kreatywność władz, elit oraz mieszkańców. Podsuwamy pomysł, który, być może, wielu wyda się fantasmagorią. My jesteśmy innego zdania. Według nas to właśnie wielkie idee budują potęgę miast i potrafią scementować lokalną społeczność. Dlatego występujemy z tą inicjatywą, czekając na opinię działaczy, aktywistów i wszystkich, którym nieobojętny jest los naszego miasta. Na razie nie mówimy – Yes, we can!, a zadajemy pytanie – Can we?.

[3 Bros’ Hostel Cieszyn / Český Těšín & przyjaciele]

Na velké mapě světa najdete milióny měst, městeček a osad. Mezi nimi jsou takové, kde žijí spokojení obyvatelé, v jiných si na opak stěžují. V jedněch je vedení města obratné, v jiných zas úplně neschopné.  

Některá města se díky mnohaleté historii dočkají dvouvěté zmínky na Wikipedii, někdy zas figurují v kriminálních rubrikách novin. Stává se, že některá přinesou světu výjimečnou osobnost: známého sportovce, umělce nebo vědce, a pýcha jím v rukou hoří. Existují města neopakovatelná, magická i legendární. Taková, o kterých se mluví, kam se plánuje jet na výlet, nebo se usídlit, nebo jen s nimi spojit jednorázové životní dobrodružství. V čem jsou výjimečná?

Bez pochyb nejdůležitější determinantou je historie. Tu raději ponecháme odborníkům. Nás zajímá něco jiného. Tedy otázka, jak se dopracovat k tomu, aby naše město bylo posíleno onou elitární skupinou.

Myslíme si, že to je možné, ale je však potřeba mít nápad, myšlenku nebo ideu, kterou budou za podpory vedení města a elity realizovat všichni obyvatelé města. Přišel čas položit stěžejní otázku: Jak bude vypadat naše město za deset nebo dvacet let?

Tento text by nevznikl, kdybychom nevěřili, že polský, stejně jak i český Těšín si zaslouží jméno výjimečného města. K tomuto cíli vedou různé cesty. Můžeme dát na rozvoj buď průmyslu, obchodu, byznysu, turismu nebo kultury. Během desetiletí Těšín vyzkoušel všechny tyto možnosti. V žádném případě však nebyl důsledný. Projekty se často setkávaly s různými obviněními, byly v polovině občas i na začátku realizace přerušovány. Základními kvalitami našeho města je bezpochyby umění, historie, tradice a v neposlední řadě unikátní nálada a atmosféra města. Poloha města na hranici dvou států je dalším velmi silným argumentem. To všechno se vzájemně propojuje a podporuje, přidává městu turistické atraktivity. K úspěchu chybí už jen jasná vize, která propojí všechny tyto prvky v jeden celek. Došli jsme k závěru, že to, co nám může pomoct, je propagace idejí Těšína, obou Těšínů, jako Evropského města kultury.

V 2015 roce toto prestižní jméno obdržela mezi jinými Plzeň. V příštím roce to bude Vratislav. Další možnost budou mít Češi v 2027 a Poláci rok po nás, v 2028. Při dobré organizaci, a spojení sil měst po obou stranách řeky Olše – Těšína a Českého Těšína, je možné pokusit se o podání dvou žádostí. Času je stále dost, avšak nápad vyžaduje zapojení a souhlas vedení města, ale hlavně obyvatel z obou břehů. Chtěli bychom hned vykřiknout slova prezidenta spojených států: Yes, we can!, ale neuděláme to, protože se necítíme předurčení ke vnucování své vlastní vůle. Nicméně, tímto chceme zahájit diskuzi nad nápadem, který dle našeho názoru je velmi smysluplný.

Již na začátku devadesátých let považovali těšínští politikové kulturu a turismus za nástroje pro rozvoj města a cestu ke slávě. V obou Těšínech funguje přes deset kulturních institucí financovaných ze státního rozpočtu. Žádost o titul Evropského města kultury určitě může podpořit koordinaci jejich aktivit. Nezanedbatelný význam má také zlepšení spolupráce mezi Čechy a Poláky. Díky sjednocení aktivit, společným prioritám, jednotě cílů, se obě města k sobě přiblíží a díky tomu Těšín ne rozdělený, ale sjednocený se znova stane kulturním centrem oblasti vyznačené hranicemi dávného Těšínského knížectví. Město by tak znovu získalo statut kulturního města na provincii, obklopeného téměř z každé strany velkými průmyslovými okruhy a továrnami. Sférická soustava zahrnující ostravsko-karvinský revír, GOP (Hornoslezský průmyslový okruh) a Třinec, s Těšínem mezi nimi, není dle našeho názoru překážkou, ale příležitostí. Je totiž důkazem bohactví našeho regiónu. Dynamizace a koordinace aktivit vzbudí zájem i o okolní města. Společné kulturní události by se staly katalyzátorem rozvoje turismu i obchodu. Jsme názoru, že tyto aktivity by mohly vést ke prospěchu všech.

Samozřejmě jsme si vědomi ohrožení a nebezpečí, na které určitě poukážou odpůrci nápadu. Pamatujeme historii Krakova, ve kterém skupina aktivistů bezostyšně, bez jakýchkoli předchozích konzultací oznámila kandidaturu na Zimní Olympijské Hry. Než kdokoli zjistil, že nápad nemá žádnou podporu mezi obyvateli města, město investovalo miliony korun na propagaci, což neznamenalo nic jiného, než vyhození veřejných peněz do koše. Víme, že veřejné zdroje je třeba distribuovat s rozvahou. Jsme ale názoru, že v tomto případě je možné transparentní působení.
Doufáme v potenciál a kreativitu vedení měst, elit a obyvatel. Navrhujeme myšlenku, která se může mnohým zdát fantasmagorii. Jsme však jiného názoru: Velké ideje budují sílu měst a dokážou sjednotit místní komunitu. Proto sdílíme tuto iniciativu a čekáme na názory všech, kterým osud našeho města není lhostejný. Zatím neříkáme: Yes, we can!, ale ptáme se: Can we?

[3 Bros’ Hostel Cieszyn / Český Těšín a kamarady]

O autorze
Dziennikarz i założyciel serwisu Novinka.pl.
Dodaj komentarz

Podaj swoje imię

Twoje imię jest wymagane

Podaj prawidłowy adres email

Adres email jest wymagany

Wpisz swoją wiadomość

Novinka.pl © 2024 Wszystkie prawa zastrzeżone

Designed by WPSHOWER

Powered by WordPress