Trzech przyjaciół z basenu… czyli powieść Pavla Rankova nagrodzona Angelusem

Pavol Rankov odbiera Angelusa | fot. materiał organizatora

Słowacki pisarz Pavol Rankov został zwycięzcą tegorocznej, dziewiątej już edycji Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus 2013. Jego debiut powieściowy – „Zdarzyło się pierwszego września (albo kiedy indziej)” okazał się najlepszy spośród sześciu innych finałowych pozycji . 18 października Słowak wraz ze swoim polskim tłumaczem, Tomaszem Grabińskim, odebrali nagrody we wrocławskim Teatrze Muzycznym Capitol.

Książka Rankova zyskała uznanie nie tylko jury w składzie Mykoła Riabczuk, Andrzej Zawada, Stanisław Bereś, Piotr Kępiński, Ryszard Krynicki, Tomasz Łubieński, Krzysztof Masłoń, Justyna Sobolewska i Mirosław Spychalski, ale również poparcie internautów, którzy przyznali jej autorowi – po raz pierwszy w historii Angelusa Nagrodę im. Natalii Gorbaniewskiej. Sam Angelus przyznawany przez miasto Wrocław przeznaczony dla pisarzy pochodzących z Europy Środkowej, którzy w swoich pracach podejmują tematy najistotniejsze dla współczesności i pogłębiają wiedzę o świecie innych kultur, to nie tylko czek na 150 tys. zł, ale i statuetka autorstwa wrocławskiej rzeźbiarki Ewy Rossano. Od czwartej edycji nagrodzie towarzyszy wyróżnienie dla tłumacza nagrodzonej książki, ufundowane przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową im. Angelusa Silesiusa z Wałbrzycha w wysokości 20 tys. zł.

Zwycięstwo Rankova nie było bynajmniej łatwe, przewodniczący jury przyznał, że walka była zacięta i rozstrzygnęła się dopiero wraz z ostatnim głosem: – Jako neofita w tej branży i w tym gremium dopiero dziś zrozumiałem jak trudne to zadanie wyłonić tę jedną, jedyną zwycięską książkę – mówił Mykoła Riabczuk, który po raz pierwszy stanął na czele jury. – Względnie łatwo wybraliśmy pierwszą czternastkę, z półfinałową siódemką było trudniej, a w finale było już bardzo trudno. Głosowaliśmy trzy razy i choć wszyscy pisarze, jak powiedział pewien rosyjski poeta byli jak „ w drużynie piłkarskiej równie najlepsi” musieliśmy znaleźć tego jednego. Czułem się jak w czasie rzutów karnych po remisie w finale. Jury liczy dziewięć osób – w ostatnim głosowaniu było 4:4 i tą ostatnią kartką okazał się Pavol Rankov – dodał.

Zaskoczenie pisarza było duże: – To dla mnie ogromne zaskoczenie i szok. Nie mamy z panem tłumaczem na tę sytuację niczego przygotowanego – powiedział Pavol Rankov i dodał, że woli za długo nie przemawiać: – Nie chciałbym bowiem powiedzieć czegoś, za co później będę się wstydzić. Życzę tej nagrodzie wielu dobrych książek w kolejnych edycjach. Może kiedyś znów spotkamy się we Wrocławiu.

„Zdarzyło się pierwszego września (albo kiedy indziej)” [Stalo sa prvého septembra alebo inokedy] to debiut powieściowy pięćdziesięcioletniego pisarza. Po raz pierwszy wydana w 2008 roku, w 2009 nagrodzona m.in. Europejską Nagrodę Literacką powieść opisuje historię trzech przyjaciół w ciągu trzydziestu lat, a punktem wyjścia akcji jest zakład o… kobietę: – Trzech młodocianych przyjaciół – Czech Jan, Węgier Peter i Żyd Gabriel – założyli się między sobą, że ten, kto pierwszy przepłynie długość basenu, zdobędzie prawo do pierwszeństwa w ubieganiu się o względy pięknej koleżanki, Słowaczki Marii. Zawody, przerwane przez drobny incydent, nie zostaną rozstrzygnięte przez następne 30 lat. Okupacja, emigracja, faszyzm, komunizm, nacjonalizm, kolaboracja, partia, Służba Bezpieczeństwa – w życie młodych bohaterów, zmuszonych do przejścia wężowym ruchem przez ten labirynt, wkroczą bowiem historia z polityką i nic już nie będzie takie samo. Utraconego przedwojennego porządku wszechrzeczy, gdy życie było proste i jasne, nie da się już odzyskać. Pozostanie chaos, który grupa przyjaciół będzie próbowała jakoś okiełznać, co roku w ten sam wrześniowy dzień starając się rozstrzygnąć dawny zakład – pisał o książce krytyk Maciej Robert.

Wydana w Polsce w tłumaczeniu Tomasza Grabińskiego przez Książkowe Klimaty powieść pokonała w finale książki, takie jak: „Czas kobiet” Jeleny Czyżowej,  „Chorobę Libenkrafta” Ołeksandra Irwaneća, „Wypadek” Ismaila Kadare, „Ostatnie rozdanie” Wiesława Myśliwskiego, „Dziewczyno roznieć ogieniek” Martina Šmausa i „Warsztat diabła” Jachyma Topola.

Pavol Rankov (ur. 1964) to jeden z najciekawszych współczesnych pisarzy słowackich. Na co dzień pracuje jako wykładowca na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie. Jego twórczość tłumaczona była m.in. na język angielski, niemiecki, czeski, węgierski, polski, rumuński, szwedzki, japoński, hindi i arabski. Rankov jest autorem trzech zbiorów opowiadań: „S odstupom času” (Z perspektywy czasu, 1995); „My a oni / Oni a my” (My i oni / Oni i my, 2001); „V tesnej blízkosti” (W pobliżu, 2004). Ich polski wybór ukazał się w 2011 r. pod tytułem „Bratysława jest mała”.

[Natasza Gorzołka]

O autorze
Dziennikarz i założyciel serwisu Novinka.pl.
Dodaj komentarz

Podaj swoje imię

Twoje imię jest wymagane

Podaj prawidłowy adres email

Adres email jest wymagany

Wpisz swoją wiadomość

Novinka.pl © 2024 Wszystkie prawa zastrzeżone

Designed by WPSHOWER

Powered by WordPress