„Obywatele dyplomaci. Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka w Cieszynie i w Bielsku-Białej” [recenzja książki]

Książka Obywatele dyplomaci. Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka w Cieszynie i w Bielsku-Białej pod redakcją Małgorzaty Kaute i Janusza Okrzesika to interesująca i potrzebna próba opisu działań jednego z ważnych międzynarodowych porozumień środowisk opozycyjnych Europy Środkowej z czasach żelaznej kurtyny

Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka (pierwotnie oczywiście Solidarność Polsko-Czechosłowacka) powstała w 1981 roku jako porozumienie niezależnych środowisk opozycyjnych z Polski i Czechosłowacji. Jej celem była wymiana informacji o inicjatywach demokratycznych w obu krajach i represjach stosowanych przez komunistów wobec działaczy opozycji i środowiska duchownych. Oczywiście ta współpraca natrafiała na zupełnie inne przeszkody w Pradze, Warszawie czy Wrocławiu niż w Cieszynie i Bielsku-Białej – na pograniczu polsko-czechosłowackim, gdzie silna jeszcze byłą pamięć wzajemnych krzywd, do których – w swych manipulacjach – często odwoływali się przedstawiciele aparatu komunistycznego. Nakładem Wyższej Szkoły Bankowości i Finasów w Bielsku-Białej oraz Stowarzyszenia Instytut Południowy ukazała się książka podsumowująca dotychczasową działalność Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej w Bielsku-Białej, Cieszynie, ale przy okazji pokazująca działalność tej organizacji w  Kłodzku, czeskiej Opawie i Ostrawie.

Janusz Okrzesik, Aleš Bartusek, Andrzej Grajewski, od zawsze związani z tą inicjatywą, w swoich tekstach, wspominają działalność Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej (bielsko-cieszyński oddział powstał w 1988 roku), poprzez problemy organizacyjne, tworzenie sieci kontaktów, szkolenia drukarskie, akcję wydawniczą, demonstracje w obronie uwięzionych działaczy opozycji czy uruchomienie kanału przerzutu książek i wydawnictw przez zieloną granicę. Opisują także częstą niechęć, na jaką ta organizacja niekiedy natrafiała na Podbeskidziu i Zaolziu zarówno po stronie czeskiej i polskiej. Omawiają protesty wokół planów budowy koksowni w Stonawie, które otworzyły cieszyńską Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka na współpracę z organizacjami ekologicznymi. Na początku lat 90. członkowie organizacji lobbowali na rzecz ruchu bezwizowego. Jako aneks w książce znajdują się zdjęcia i dokumenty z działalności Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej.

Janusz Okrzesik: Nie ma Europy Środkowej [wywiad]

Oczywiście wraz dojściem do władzy w Polsce, Czechach i Słowacji środowisk demokratycznych Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka straciła swój pierwotny sens, a jej bielscy i cieszyńscy działacze postawili na intensyfikacje kontaktów po obu stronach granicy, zwłaszcza kontaktów kulturalnych. Temu właśnie poświęcone są kolejne teksty w książce. Teatrolożka Mirosława Pindór pisze o 20. latach Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego „Na Granicy”, później przemianowanego na „Bez Granic”, który odbywa się nad Olzą od roku 1990. Maciej Gil kreśli „Szkic do historii Przeglądu Filmowego Kino na Granicy”.

Całość uzupełniają dwa naukowe teksty politologiczne. Janusz Okrzesik oraz Krzysztof Stecyk z Wyższej Szkoły Bankowości i Finansów w Bielsku-Białej omawiają rolę demokracji publicznej i demokracji obywatelskiej w stosunkach międzynarodowych z naciskiem na Solidarność Polsko-Czesko-Słowacką. Małgorzata Kaute z Akademii Techniczno-Humanistycznej z Bielska-Białej zajmuje się analizą funkcjonowania Euroregionu Beskidy i Euroregionu Śląsk Cieszyński.

Książka „Obywatele dyplomaci. Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka w Cieszynie i w Bielsku-Białej” pod redakcją Małgorzaty Kaute i Janusza Okrzesika to interesująca i potrzebna próba opisu działań jednego z ważnych międzynarodowych porozumień środowisk opozycyjnych Europy Środkowej z czasach żelaznej kurtyny. Temat jest tak szeroki, że nie potrafi wyczerpać go ta antologia krótkich tekstów. Opisywanie zagadnień, w większości przypadków, przez bezpośrednich ich uczestników daje niewątpliwą możliwość zrozumienia motywów działań bohaterów historii, jednak dalekie jest od całościowej syntezy działań tamtego ruchu. Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka ciągle czeka na opisanie. Omawiana książka tylko wzmaga apetyt.

[Łukasz Grzesiczak]

Obywatele dyplomaci. Solidarność Polsko-Czesko-Słowacka w Cieszynie i Bielsku-Białej, red. Małgorzata Kaute i Janusz Okrzesik, Bielsko-Biała, 2009.

Strattera

O autorze
Dziennikarz i założyciel serwisu Novinka.pl.
Dodaj komentarz

Podaj swoje imię

Twoje imię jest wymagane

Podaj prawidłowy adres email

Adres email jest wymagany

Wpisz swoją wiadomość

Novinka.pl © 2024 Wszystkie prawa zastrzeżone

Designed by WPSHOWER

Powered by WordPress