Być kobietą w Czechach [z notatnika recenzenta książkowego]

Książki nie tyle co mają być dziś interesujące, ale powinny się ukazać w odpowiednim momencie. Wydawca szuka rocznicy, marzy, by książka rozpoczęła kolejną dyskusję o generacji, a media o swojej nowości poinformuje na facebooku lub założy bohaterowi książki fikcyjny profil na goldenline. Wydawnictwo Good Books na 8 marca zaproponowało nam antologię „O kobietach. Czeskie opowieści”.

Wspomniany zbiór tekstów czeskich autorów to kontynuacja „Zdrowych i wesołych. Czeskie opowieści” – nie trudno zgadnąć, kiedy ukazała się ten tytuł. Wrocławskie wydawnictwo robi dobrą robotę, książki wydane są fajnie, estetycznie, w obwolucie ze skrzydełkami – dokładnie tak jak popularne jest to u naszych południowych sąsiadów. Przy okazji cena książki pozostaje na sensownym poziomie, co trudno czasem powiedzieć o niektórych dzisiejszych nowościach. Ale to tyle o książce jako produkcie, zajmijmy się chwilę treścią.

„O kobietach” to 9 opowiadań współczesnych nam czeskich pisarzy. Wśród nich są tu znane nam dobrze takie czeskie pisarki jak: Halina Pawlowská (nazywana niekiedy czeską Ewą Drzyzgą, prowadziła popularny talk-show) czy Irena Dousková (znana nam jako autorka książki „Dumny bądźżeś”). Obok nich znalazły się też opowiadania Ivy Pekárkovej, Evy Hauserovej, Danieli Fischerovej i Věra Noskovej. Dziwi nieobecność w tym zestawie jednej z najpopularniejszych czeskich pisarek, feminizującej Ireny Obermannovej. O czeskich kobietach piszą też mężczyźni. Poza Petrem Šabachem, publikuje tu Michal Viewegh – jeden z najciekawszych czeskich pisarzy popularnych, przez złośliwych nazywany największą czeską pisarką. Całość zamyka opowiadanie „Tanie łózko” Ivana Klímy. Interesującym jest fakt, że książka ta jest tłumaczeniem antologii „Povídky o ženách”, która ukazała się w Czechach w roku 2007, ale czeskie wydanie różniło się trochę zestawem opowiadań. Nie było tam tekstu Ivana Klímy, co chyba przemawia na korzyść czeskiego wydawcy. Wydaje się, że „Tanie łóżko” jest jednym z najsłabszych opowiadań w całym tomie, a opinia o tym, że Ivan Klím pisze cały czas książki na ten sam temat, których nie sposób od siebie odróżnić, nie należy do rzadkości.

Czym jest czeska kobiecość? Myślę, że nie uda odpowiedzieć się na to pytanie po lekturze książki, ale nie sądzę, by wydawca postawił sobie właśnie takie zadanie. Czeszki z opowiadań okazują się bardziej otwarte, także seksualnie. Ważnym tematem książki jest niemożność racjonalnego poznania świata, próba zmierzenia się z cierpieniem oraz zazdrość. Znów okazuje się, że największym wrogiem kobiety jest.. inna kobieta. Warto zwrócić uwagę także na jeszcze jedną kwestię. W dwóch na dziewięć opowiadań pojawia się motyw wielokulturowości.

Łukasz Grzesiczak

„O kobietach. Czeskie opowieści”, antologia, tłum. Katarzyna Dudzic, Tomasz Grabiński, Jan Stachowski, Good Books, Wrocław 2009.

Książka jest do nabycia w internetowej księgarni Czeskie Klimaty